Bir Başbakan (Şansölye) Kickl birçok kişinin düşündüğünden daha mı olası?

Stefan Beig, 04.10.2024 Viyana’dan analizler ve gözlemler, yenivatan.at

Avusturya Parlamentosu Ulusal Milletvekili  seçimlerinden beş gün sonra en azından bir şey kesin gibi görünüyor: Seçimin galibi FPÖ ve lideri Herbert Kickl 12,6 puanlık rekor bir artışla İkinci Cumhuriyet’te ilk kez Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ) adına birinci olmasına rağmen, bir sonraki Avusturya Cumhuriyeti Federal Başbakanı (Şansölye) olmayacak. Çünkü Kickl’in sert söylemi ve göç ve iltica konularındaki sert tutumu, siyasi rakipleri de dahil olmak üzere pek çok kişiyi kutuplaştırıyor ve itiyor: kimse onunla koalisyon kurmak istemiyor. Bu nedenle pek çok kişi şu anda ÖVP, SPÖ ve -muhtemelen- NEOS’tan oluşan bir koalisyon hükümeti varsayıyor. Ancak görünüş aldatıcıdır. Şansölye Kickl’e karşı oluşturulan güvenlik duvarı sadece birkaç hafta içinde sarsılabilir.

Şu anda başbakanlık koltuğu Herbert Kickl için ulaşılmaz görünüyor, çünkü ÖVP lideri Karl Nehammer FPÖ ile bir koalisyonu hayal edebiliyor, ancak “güvenlik riski” ve “komplo teorisyeni” olarak gördüğü Kickl ile değil. Ayrıca liberal bir başbakanın partisi resmi çizen ÖVP’ye karşı hem yurt içinde hem de yurt dışında muazzam bir direnç olacaktır.

Diğer partiler başta SPÖ, NEOS ve Yeşiller kesinlikle FPÖ ile bir ittifaka karşı olduklarını açıkladılar. Üç partili bir koalisyon hükümeti kurulduğunda bu kadar şiddetli protestoları hesaba katmak zorunda kalmayacaktır. Ayrıca ÖVP için de çok daha cazip olacaktır: Bir kez daha başbakanı sağlayabilir.

Seçmenlerin büyük bir kısmı FPÖ ve ÖVP arasında bir ittifakı gerçekten istiyor mu?

Ancak demokrasilerde son sözü seçmenler söyler ve böyle bir üçlü ittifaka girdiği için ÖVP’yi cezalandırabilirler. Çünkü birçok önemli konuda ÖVP, SPÖ’ye kıyasla FPÖ ile daha fazla örtüşüyor – ve seçmenler için önemli olan da içerik. Avusturya şu anda bir göç krizi ve ekonomik krizle mücadele ediyor; her ikisi de halk tarafından refah kaybı ve artan sığınmacı sayısı nedeniyle siyasetin aşırı yüklenmesi olarak algılanıyor.

Avusturyalıların SPÖ lideri Andreas Babler ile kurulacak bir koalisyonda vergi kesintileri yoluyla iltica ve ekonomik büyümeyi durdurmayı ummaları pek mümkün değil ve parti tüzüğünde yaptığı reform (Artık daha çok taban karar veriyor tavan değil) nedeniyle “SPÖ büyükleri federal parti liderini bu kadar çabuk değiştiremez” iddiaları tüm basında yer aldı. Dolayısıyla Babler, parti içinde güçlü bir muhalefet olmaksızın şimdilik SPÖ’nün başında kalmaya devam edecek gibi görünüyor.

Bir FPÖ-ÖVP koalisyonu kutuplaşmaya yol açacaktır, ancak geniş bir desteğe sahip olabilir. Seçim sonuçları ve anket rakamları da bunu gösteriyor. Nehammer, Şansölye Kickl’e hayır diyerek, kendisini en popüler koalisyon seçeneğinin gerçekleşmesinin önündeki tek engel olarak gören ÖVP’ye yakın muhafazakar grupların gazabına uğrayabilir. ÖVP lideri FPÖ-ÖVP koalisyonunun önünü açmak için istifa etmezse, Kickl onu siyasi hayatta kalma mücadelesini seçmenlerin iradesinin üzerinde tutmakla suçlayabilir.

Üçlü koalisyon, Avusturya’da Almanya’dakinden daha iyi işleyebilir mi?

Şu anda ÖVP ya da SPÖ’de -kötü seçim sonuçlarına rağmen- kimin iktidarda olması gerektiği konusunda bir tartışma yok. Nehammer de devam etmek istiyor. Rotayı nasıl belirleyeceğini ve partisinin nasıl tepki vereceğini göreceğiz.

Özellikle dikkat çekici olan, eski SPÖ Maliye Bakanı bugünün  büyük şirket ve holdinglerin sahibi Hannes Androsch, üç partili bir koalisyonun istikrarından şüphe duymasını Kleine Zeitung’da şöyle dile getiriyor:  „Almanya’daki üçlü koalisyonun tekrarlanmasına ihtiyacımız yok. Orada işe yaramadıysa, burada koşullar daha da kötü olur.” Aslında dümende iki seçim mağlubu olacak, bu da Herbert Kickl için mükemmel bir fırsat: Muhalefet sıralarından kendisini gerçek “Halkın Şansölyesi” ilan edebilir ve müesses nizama eskisinden daha güçlü bir şekilde karşı çıkabilir.

Eyalet valilerinin de söz hakkı var

Peki ÖVP yönetimi, tüm bu nedenlerden dolayı FPÖ ÖVP koalisyon hükümeti  lehine karar verecek mi?

ÖVP’de pek çok kişi buna şiddetle karşı çıkacaktır. Başlıca itirazları: “Şansölyelik koltuğu ÖVP için daha önemli ve Herbert Kickl şansölye olarak çok öngörülemez ve riskli. Ve eğer Avusturya’daki “üçlü koalisyonu“ gerçekten de seçmenlerin gözünden düşerse, Avusturya’da dokuz eyaleti içinde vali olarak seçilmiş güçlü ÖVP’li eyalet valileri üç partili koalisyonun sona ermesi için bastırabilir”. O zaman yeni seçimler olur ve belki de Sebastian Kurz siyasi bir geri dönüş yapar.

Bu mümkün. Ama belki de iş o noktaya gelmeyecektir. Çünkü ufukta Avusturya’da önemli iki belirleyici eyalet seçimi var ve her ikisinde de FPÖ’nün  ezici bir zafer tehlikesi var: 13 Ekim’de Vorarlberg Eyaleti halkı yeni bir eyalet parlamentosu seçecek ve 24 Kasım’da Steiermark  Eyaleti halkı. Eğer FPÖ, ÖVP’nin aleyhine iki kez kazanırsa, ÖVP’nin Kickl yönetimindeki FPÖ ile koalisyona yönelik tutumu düşünüldüğünden daha hızlı değişebilir. Çünkü koalisyon görüşmeleri 2025’e sarkabilir. Yani: görünüş aldatıcı olabilir. Sadece birkaç hafta içinde “Başbakan Şansölye Kickl”e karşı güvenlik duvarı sarsılabilir. (Stefan Beig, 4 Ekim 2024, Viyana’dan analiz ve gözlemler)