ABD Başkanı Trump ve Türkiye ilişkilerinde yeni bakan adaylarının önemi

Washington/Ankara. Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) yepyeni bir dönem başlıyor. 5 Kasım’da yapılan ve Trump’ın kazandığı başkanlık seçimlerinin ardından kamuoyunda „Trump’ın kabinesinde kimler olacak?“ sorusu sorulmaya başladı. 2016-2020 yıllarındaki başkanlık döneminde özellikle ilk yıl çok fazla sayıda isimle çalışan ve kısa zamanda birçok ismi görevden alan Trump’ın yeni kabinesini nasıl şekillendireceği merak konusu.

Kabinede yer alacak isimlerin Türkiye’yi de yakından ilgilendirmesi sebebiyle Trump başkanlığında ABD ile ilişkiler daha da fazla önem arz ediyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanlığına seçilen Başkanı Donald Trump ile telefonda görüşerek, seçim zaferi sebebiyle tebrik etti. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’ndan görüşmeye ilişkin yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Görüşmede Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçim zaferi nedeniyle Trump’ı tebrik etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmede yeni dönemde Türkiye ile ABD arasında işbirliğini geliştirme temennilerini belirtti.”

OdaTv’nin verdiği habere göre Erdoğan, daha önce ABD Başkanı seçilen Joe Biden’a ulaşmak için çaba sarf etmiş ancak uzun süre bağlantı kuramamıştı. Biden 20 Ocak 2021’de Birleşik Devletlerin 46’ncı başkanı olarak göreve başladı. Biden’ın Erdoğan’la görüşmesi ancak 23 Nisan’da gerçekleşti. Açıklamaya göre liderler, ikili ilişkilerin stratejik doğası ve karşılıklı çıkar ilişkileri temelinde işbirliğinin genişletilmesi amacıyla birlikte çalışmanın önemi hususlarında mutabık kaldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, FETÖ’nün ABD’deki varlığı ve ABD’nin Suriye’de PKK-PYD terör örgütüne verdiği destek gibi konuların çözüme kavuşturulmasının, Türk-Amerikan ilişkilerinin daha ileri seviyelere taşınması için önemli olduğunu ifade etti. İki lider, Haziran ayında düzenlenecek NATO Liderler Zirvesi’nin marjında görüşme konusunda anlaşmaya vardı.

Trump’ın hızlı dönüşü iki ülke arasındaki diplomatik temaslarda yeni bir dönemin başlangıcı olarak değerlendiriliyor.

Trump’ın kritik savunma bakanı adayları

ABD’de başkanlık seçimlerini Donald Trump’ın kazanmasının ardından, yeni başkanın oluşturacağı kabinede yer alacak muhtemel isimlerle ilgili tartışmalar gündem oldu.

Amerikan medyasına göre, Mike Pompeo ve Tom Cotton’ın isimleri yeni savunma bakanı adaylığı için de geçiyor. Eski ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, anılarını yazdığı kitabında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın „tam İslamcı otoriter hale geldiğini“ yazmıştı. Bu adayların Türkiye’nin Suriye ve dış politikasını etkileyecek isimler olduğu görülüyor.

Aralarında Tom Cotton’un da bulunduğu Cumhuriyetçi senatörler 2020 yılında; İdlib’deki insani krizden doğrudan Rusya ve Esad’ın sorumlu olduğunu belirterek „NATO ortağımız Türkiye, doğruyu yapıyor. Putin ve Esad, sözünü tutmalı ve katliama son vermeli.“ ifadesini kullanmıştı.

Suriye’ye temsilci atayacak mı

Trump’ın Suriye için yeni bir temsilci atayıp atamayacağı da merak konusu. Seçimleri 2020’de Joe Biden’ın kazanmasının ardından emekliliğe ayrılan Jeffrey, kısa süre sonra Biden yönetimine Suriye ve Irak konusunda şu öneride bulundu: „Yeni gelecek yönetime Trump yönetiminin Orta Doğu politikalarını sürdürmesini tavsiye ederdim.“

Öte yandan Suriye’de PYD yapılanması ile içli dışlı olan, örgüte binlerce tırlık silah desteği organize eden Brett H. McGurk, Trump’ın Suriye’den çekilme kararı sonrası 2018 yılında görevinden ayrılmıştı.

Kabinede kimler olacak

ABD’de 5 Kasım’da yapılan ve Trump’ın kazandığı başkanlık seçimlerinin ardından kamuoyunda „Trump’ın kabinesinde kimler olacak?“ sorusu sorulmaya başladı. 2016-2020 yıllarındaki başkanlık döneminde özellikle ilk yıl çok fazla sayıda isimle çalışan ve kısa zamanda birçok ismi görevden alan Trump’ın yeni kabinesini nasıl şekillendireceği merak konusu.

20 Ocak 2025’te yemin ederek resmen başkanlık görevine başlayacak olan Trump’ın oluşturacağı kabinede en fazla merak edilenler dışişleri bakanı, savunma bakanı, hazine bakanı, adalet bakanı ve ulusal güvenlik danışmanı gibi isimler olarak gösteriliyor.

Kabine üyeleri onay süreçleri

ABD’nin yeni başkanı Trump’ın önünde atanmayı bekleyen yaklaşık 4 binden fazla pozisyonun 1200 kadarı Senatonun onayına tabi.

2016’da başkanlık koltuğuna oturan Trump, Senatoda çoğunluğun Demokratlarda olması sebebiyle birçok adayının onay süreçlerini uzun süreler beklemek zorunda kalmıştı. Başta bakanlar olmak üzere Trump’ın yeni kabinesini şekillendirecek isimlerin, bu sefer Senatoda çoğunluk Cumhuriyetçilerde olduğu için daha kısa sürelerde onay alması bekleniyor.

Dışişleri adayları

Amerikan medyasına yansıyan haberlere göre, daha önce de Trump’ın Dışişleri Bakanlığını yapmış olan Mike Pompeo’nun adı yeni kabinede de aynı görev için geçiyor. Trump’a yakınlığıyla bilinen Pompeo, 2017-2018 yıllarında Merkezi İstihbarat Teşkilatının (CIA) Direktörlüğünü de yürütmüştü.

Uzun yıllardır Florida Senatörü olarak Cumhuriyetçiler arasında güçlü yer edinen ve Trump’la yakın ilişkisi bulunan Marco Rubio’nun ismi de dışişleri bakanlığı için geçiyor. Senatoda Dış İlişkiler Komitesinde de görev yapan ve özellikle Rusya, İran ve Çin konusundaki şahin çıkışlarıyla bilinen Rubio, olası bir teklif karşısında görev alabileceğini belirtmişti.

Bu isimlere ilaveten, Arkansas Senatörü ve Senato Dış İlişkiler Komitesi üyesi Tom Cotton, Trump döneminde Ulusal Güvenlik Danışmanlığı görevini yürüten Robert O’Brien’ın, Trump döneminde ABD’nin Berlin Büyükelçisi olarak görev yapan Ric Grenell’in ve Tennessee Senatörü Bill Hagerty’nin isimlerinin de dışişleri bakanlığı veya ulusal güvenlik danışmanlığı için geçtiği kaydediliyor.

Savunma bakanı adayları

Amerikan medyasına göre, Mike Pompeo ve Tom Cotton’ın isimleri yeni savunma bakanı adaylığı için de geçiyor.

Bu isimlere ilaveten, daha önce Afganistan’da görev yapmış „yeşil bereli“ eski asker Florida Temsilciler Meclisi Üyesi Mike Waltz’un ismi de savunma bakanlığı için listede yer alıyor. Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi, Dış ilişkiler Komitesi ve İstihbarat Komitesi’nde de görev yapan Waltz, Donald Rumsfeld ve Robert Gates gibi eski savunma bakanlarına danışmanlık yaparken, Dick Cheney’nin başkan yardımcılığı döneminde ise Beyaz Saray’da çalıştı.

Hazine bakanı adayları

Kabinedeki ne önemli koltuklardan biri olan hazine bakanlığı için adı geçen kişiler arasında yatırımcılar, eski kabine üyeleri ve iş insanları bulunuyor. Ünlü yatırımcı ve Trump’ın geçiş sürecini yönetmesi için belirlediği iki isimden biri olan Howard Lutnick’in ismi hazine bakanlığı için anılıyor. Trump’a yakınlığıyla bilinen Lutnick, seçim sürecinde Trump’a yüklü bağışlarıyla dikkat çekmişti.

İlk döneminde Trump’ın kabinesinde Ticaret Temsilcisi olarak 4 yıl görev yapan Robert Lighthizer de hazine bakanlığı için adı geçenler arasında yer alıyor.

Diğer yandan Trump’ın ilk döneminde Sermaye Piyasası Kuruluna başkanlık eden Jay Clayton, yine ilk döneminde Trump’ın Ulusal Ekonomi Konseyinde rol alan Larry Kudlow ve milyarder yatırımcı John Paulson gibi isimlerin bu listede yer aldıkları ifade ediliyor.

Özel kalem müdürü adayları

Yine Amerikan medyasına yansıyan iddialara göre, daha önce Temsilciler Meclisi Başkanlığı görevini de yürüten önemli Cumhuriyetçi isimlerden Kevin McCarthy’nin Trump’ın yeni özel kalem müdürü olabileceği belirtiliyor.

Öte yandan bu pozisyon için Trump’ın seçim kampanya menajerlerinden Susie Wiles ve Trump’ın eski Beyaz Saray danışmanlarından Brooke Rollins’in de adının geçtiği kaydediliyor.

Kabine üyesi adayları

Seçim kampanyası sürecinde yarıştan Trump lehine çekilen Robert F. Kennedy’nin de Trump’ın yeni kabinesinde görev almasına güçlü bir olasılık olarak bakılıyor. Medyaya yansıyan haberlerde, Kennedy’nin yeni kabinede sağlık bakanlığı görevine getirilebileceği ya da danışman olarak görev yapabileceği öngörülüyor.

Utah Senatörü Mike Lee’nin yeni kabinede adalet bakanı olabileceği kaydedilirken, eski federal savcı Lee’nin 2020’deki seçimlerden sonra Trump’ın karşılaştığı dava süreçlerinde perde arkasında Cumhuriyetçi Başkan’a yardım ettiği ortaya çıkmıştı.

Ön seçim sürecinde Trump’a karşı yarışan ancak bir süre sonra Trump lehine yarıştan çekilen Vivek Ramaswamy’nin ismi de İç Güvenlik Bakanlığı için geçiyor.

Elon Musk detayı

North Dakota Valisi Doug Burgum’un enerji veya içişleri bakanlığı pozisyonlarından birine getirilebileceği ifade ediliyor.

Kampanya sürecinde Trump’a güçlü destek veren Amerikalı milyarder girişimci Elon Musk’ın da kabinede danışman olarak görev alması bekleniyor.