Nobel Ekonomi Ödülü, Daron Acemoğlu’na verildi

Stockholm. Bu yılki Nobel Ekonomi Ödülü, Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson’a gitti. ABD’nin en önde gelen üniversitelerinden MIT’de öğretim üyeliği yapan Profesör Daron Acemoğlu, Türkiye’den Nobel Ödülü alan üçüncü isim oldu. Daha önce Orhan Pamuk edebiyat, Aziz Sancar kimya alanında Nobel’in sahibi olmuştu.

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, Alfred Nobel Anısına 2024 Sveriges Riksbank Ekonomi Bilimleri Ödülü’nü „kurumların nasıl oluştuğu ve refahı nasıl etkilediği konusundaki çalışmalarından dolayı“ Daron Acemoglu, Simon Johnson ve James A. Robinson’a vermeye karar verdi. Daron Acemoğlu ve Simon Johnson, Massachusetts Institute of Technology’de (MIT), James Robinson ise Chicago Üniversitesi’nde çalışıyor. Daha önce bu ödülü Milton Friedman, John Nash ve Ben Bernanke gibi dünyaca ünlü ekonomistler almıştı. 2023 Nobel Ekonomi Ödülü’nü de, kadınların iş gücündeki yerine ilişkin çalışmalarından dolayı Harvard Üniversitesi’nde görevli Amerikalı Profesör Claudia Goldin kazanmıştı.

Ekonomi Bilimleri Ödül Komitesi Başkanı Jakob Svensson, ödülle ilgili „Ülkeler arasındaki devasa gelir farklarını azaltmak günümüzün en büyük zorluklarından biri. Kazanan isimler bu konuda kurumların önemini ortaya koydu“ dedi. Dünyanın en prestijli ödüllerinden sayılan ve İsveç Kraliyet Bilim Akademisi tarafından verilen Nobel Ödülü 11 milyon İsveç kronu (1,1 milyon dolar) değerinde.

Daron Acemoğlu kimdir?

Acemoğlu, 3 Eylül 1967’de İstanbul’da dünyaya geldi. Lisans eğitimini 1989’da İngiltere’deki York Üniversitesinde tamamlayan Acemoğlu, 1990’da Londra Ekonomi ve Siyasal Bilimler Okulunda (LSE) yüksek lisansını tamamlamasının ardından 1992’de aynı üniversiteden ekonomi alanında doktorasını aldı. ABD’deki Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde (MIT) Ekonomi bölümünde profesör olarak görevini sürdüren Acemoğlu, 2005’te ekonomik düşünce ve bilgiye yaptığı katkıdan ötürü John Bates Clark Madalyası’na layık görüldü.

Siyasi ekonomi, ekonomik kalkınma ve ekonomik eşitsizlik üzerine yaptığı çalışmalarla bilinen Acemoğlu, uzun süredir birlikte çalıştığı Simon Johnson ve James Robinson ile çok sayıda makaleye imza attı. Acemoğlu, Robinson ile „Ulusların Düşüşü: Güç, Refah ve Yoksulluğun Kökenleri“ ve „Dar Koridor“, Johnson ile „İktidar ve Teknoloji: Bin Yıllık Mücadele“ kitaplarını kaleme aldı.

Nobel Ödülleri

İsveçli Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900’de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor. Bunlara ek olarak, Nobel Ekonomi Ödülü, 1968’de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel’in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla, ilk kez 1969’da verildi. Nobel Ödülleri, her yıl Alfred Nobel’in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık’ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor.

Öte yandan ödüllerin 1901’deki başlangıcından bu yana verilmediği birkaç yıl oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında gerçekleşti. Ödül törenleri, Covid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021’de de yapılamamıştı.