VORALBERG. Siyaset anketçilerin tahminleri doğru çıkarsa, eyalet seçimleri 1945’ten bu yana ilk kez ÖVP’nin lehine sonuçlanmayabilir ve FPÖ onu birincilikten edebilir. Vorarlberg eyaleti, kısa adı SPÖ Avusturya Sosyal Demokrat Partisi için her zaman zorlu bir yer olurken, Yeşiller 2019’da tarihi bir ikincilik elde etti ve Neos kulüp statüsüne ulaştı. Voralber’de ayrıca dört küçük parti de yüzde beş barajını aşarak eyalet parlamentosuna girmeyi umuyor.
Seçimlerin gerçekten siyasi bir depreme dönüşüp dönüşmeyeceği, saat 14.30’dan sonra ilk seçim projeksiyon TV’lerde yayınlandığında belli olacak.
Başlangıç pozisyonu nedir?
ÖVP üçüncü kez Markus Wallner liderliğinde Vorlaberg’de Eyalet Başkanı olmak için liste başı adayı olduğu bir bölgesel seçime giriyor. Başlangıç pozisyonu daha kötü olabilirdi: 2019’daki son eyalet seçimlerinde Halk Partisi yüzde 43,53 oy oranı ve 17 sandalye elde etti. Bu sonuçla 96 belediyenin tamamında ilk sırada yer aldı ve 55 belediyede yüzde 50 sınırını aştı. Ancak son Avusturya Parlementosu Ulusal Konsey seçimleri bu durumun devam edip etmeyeceği konusunda şüphelere yol açtı. 57 yaşındaki il valisinin seçim kampanyası sırasında gizlemediği bir endişeyi şöyle dile getirdi: “Her şey tehlikede; açıkça söyledim: ikincilik hayal bile edilemez. ÖVP birinciliği bugün FPÖ’ye kaptırırsa Viyana’da taşlar yerinden oynar“”
Eğer ÖVP 79 yıl sonra ilk kez anketlerde birinci çıkmazsa (yayınlanan tek anket Ağustos ayına ait ve 4,4 puanlık bir dalgalanma payı olsa da ÖVP için yüzde 31 öngörüyordu), sonuçlarına katlanacaktır.
Kesin olan bir şey var: Wallner’in on yıl önceki prömiyerinde ÖVP yüzde 41,79 ile bugüne kadarki en kötü sonucunu almıştı. 2014’ten bu yana (o zamanki Sağlık Bakanı Johannes Rauch hala görevdeydi) federal eyalet Wallner yönetimindeki siyah-yeşil koalisyonu tarafından yönetiliyor.
Yeşiller 2019’da iklim değişikliği konusunu öne çıkardı ve “Fridays for Future” hareketinin dalgasını arkasına alarak yüzde 18,89’luk tarihi en iyi sonucu elde ederek ÖVP’nin ardından ikinci sıraya yerleşti.
2021’den beri (Eva Hammerer ile birlikte) partinin başında olan ve 2022’de eyalet parlamentosunda Rauch’un yerine geçen 39 yaşındaki parti lideri Daniel Zadra için şimdi mesele, siyah-yeşil koalisyonu üçüncü bir döneme taşımak için bu pozisyonu korumak. Her ne kadar son zamanlarda eyalet hükümetinde her zaman uyum sağlanamamış olsa da; ÖVP ve Yeşiller özellikle ulaşım konularında sık sık anlaşmazlığa düşmüşlerdir. Ancak kamuoyu yoklamacılarının olumsuz bir sonuç öngörmesi nedeniyle bu çabanın çok kolay olması beklenmiyor.
FPÖ’nün liste başı adayı Christof Bitschi de bir sonraki hükümet için bastırıyor. Ancak seçim kampanyası sırasında birincilik için düelloya girmek istemedi: 33 yaşındaki Bitschi, bunun iktidar pozisyonlarıyla ilgili olmadığını, daha ziyade halkla diyalogla ilgili olduğunu vurguladı. Her halükarda FPÖ Avusturya Özgürlük Partisi’nin telafi etmesi gereken çok şey var: Beş yıl önce “İbiza skandalı” sonrasında oyları 9,49 puan düşerek yüzde 13,93’e geriledi. Daha önce genellikle yüzde 23’ün üzerinde bir oy oranına ulaşmışlardı; şimdi söz konusu anket yüzde 25 civarını bile gösterdi (dalgalanma marjı dahil, bu Halk Partisi ile başa baş bir yarışla sonuçlanabilir). Bu arada, ÖVP ve FPÖ arasındaki bir koalisyon Vorarlberg için bir yenilik olmayacaktır: ÖVP tek başına hükümet edebilmesine rağmen, bunu sadece 2009’dan 2014’e kadar yaptı. SPÖ 1945’ten 1974’e kadar, FPÖ ise 1949’dan (1959’a kadar VdU olarak) 2009’a kadar birlikte hükümet etti.
Vorarlberg’de geleneksel olarak zayıf olan SPÖ de 2014’ten bu yana yüzde on barajının altında bir oy oranıyla yaşamak zorunda kalan liste başı adayı Mario Leiter ile hükümete katılmak istiyor. Ancak 2019’da Sosyal Demokratlar yüzde 9,46 ile 0,69 puanlık küçük bir artış kaydetmeyi başardı, ancak yine de 96 belediyenin 38’inde, Vorarlberg’de temel yetkiye ek olarak eyalet parlamentosuna girmek için bir ön koşul olan yüzde beş sınırına ulaşamadı (Bregenz bölgesinde elde edildi). Damüls ve Dünserberg’de “sıfır” bile vardı. Partinin şu anda 36 üyeli eyalet parlamentosunda üç üyesi bulunuyor. Ekim 2023’te partinin başına geçen 59 yaşındaki lider şimdi büyüme umudunda.
Neos lideri Claudia Gamon, Pinken’in yüzde 8,51’ini “ortak hükümet büyüklüğüne” çıkarmak istiyor. Avusturya Ulusal Konsey seçimleri (yüzde 13’ün üzerinde) ve Avrupa seçimlerindeki (yüzde 15’in üzerinde) sonuçlar bunun imkansız olmadığını gösterdi. 35 yaşındaki siyasetçi ayrıca partinin beş yıl önce kulüp statüsü kazandığı üç vekilliği korumak ya da arttırmak istiyor. Bunun başarılı olup olmayacağı, Matthias Strolz’un partiden istifasının oy verme davranışı üzerinde bir etkisi olup olmayacağı sorusu kadar açık. Ne de olsa Neos, Strolz’un memleketi Dalaas’ta beş yıl önce yüzde 12,28 ile Schröcken’in (yüzde 12,84) ardından en iyi ikinci sonucunu elde etmişti.
Sascha Kulasevic de KPÖ için yarışa katılıyor. Ancak küçük partilerin şansı az: Eyalet parlamentosundaki 36 sandalyeden birini kazanabilmek için ya dört bölgeden birinde (Bregenz, Dornbirn, Feldkirch, Bludenz) temel yetkiyi kazanmaları ya da eyalet genelinde yüzde beşten fazla oy oranına ulaşmaları gerekiyor. ( APA, Die Presse)
